Mys­te­ri­ous Uni­verse – Eugène Brands / Gabriel Lester

Levenslange fascinatie voor de kosmos

Eugène Brands, een van de grote naoorlogse schilders van Nederland, voelde zijn leven lang een mateloze fascinatie voor het heelal. Op 11-jarige leeftijd leerde hij op school dat de aarde een ronde bol is die continu beweegt in de oneindige kosmos. De dromerige en kinderlijke verwondering die dit bij hem opriep, zien we in al zijn creatieve fases terug – van zijn vroege CoBrA-periode tot zijn laatste gouaches. Voor Brands hing alles in het heelal met elkaar samen.

De tentoonstelling Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester laat werk uit Brands' hele carrière zien: precieze potloodtekeningen uit de jaren 40, beschilderde assemblages uit de jaren 50 en 60 en indrukwekkende abstracte kosmische landschappen uit de jaren 70 en 80. Samen tonen ze zijn levenslange zoektocht naar grip op het oneindige heelal waarvan wij als mens slechts een piepklein onderdeel uitmaken. Enkele hoogtepunten zijn werken als Vallende maan (1951) en The painter and the stars (1959), beide onderdeel van de collectie van museum van Bommel van Dam, en Deep universe – first step on the moon (1969) – een doek van bijna drie meter breed, ontstaan nadat Brands de hele nacht opbleef om de eerste maanlanding te volgen.

Meeslepende totaalbeleving

Gabriel Lester, internationaal bekend om zijn lichtkunst, ruimtelijke installaties, films en projecten voor de openbare ruimte, deelt Brands' nieuwsgierigheid naar de kosmos. Voor Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester creëert hij een tentoonstellingservaring waarin kosmische schilderijen, lichtprojecties en ruimtelijke ingrepen versmelten tot een zinderende reis door het universum: van het oneindige zwart van het heelal naar een visuele uitbarsting van licht. Met zijn filmische gebruik van ruimte, licht en beweging weet hij de dromerige sfeer van Brands' schilderijen als geen ander tot leven te brengen. Zo ontstaat een totaalbeleving die jouw perspectief kantelt en aanleiding tot bezinning geeft.

Topstukken uit het hele land

Museum van Bommel van Dam heeft een bijzondere band met Eugène Brands: zijn werk maakte al deel uit van de oercollectie van oprichters Maarten en Reina van Bommel-van Dam. Inmiddels bezit het museum een van de belangrijkste Brands-collecties van Nederland. Deze sterke collectie vormt de basis voor Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester en wordt aangevuld met topstukken uit andere musea, zoals Stedelijk Museum Schiedam, Museum Cobra, Stedelijk Museum Amsterdam en Museum het Valkhof, en kunst uit privécollecties. Ook is er een nauwe samenwerking met Eugénie Brands, dochter van de kunstenaar; veel werken komen uit de familiecollectie.

Spiritualiteit & zingeving

De tentoonstelling speelt in op een groeiende behoefte aan spirituele duiding. Terwijl grote bedrijven en rijke individuen de ruimte proberen te koloniseren, keren veel jongeren terug naar spiritualiteit, astrologie en eeuwenoude filosofieën. "In een wereld die steeds maar ingewikkelder wordt, kijken we naar het heelal in de hoop hier richting te vinden", constateert het museum. Deze zoektocht naar het hogere en naar grip op het ongrijpbare is wat Eugène Brands en Gabriel Lester verbindt, ondanks de generaties die hen scheiden.

Deze thema's komen ook terug in het diverse publieksprogramma van het museum. In lezingen, workshops en verdiepende activiteiten wordt de relatie tussen mens en kosmos verkend en ruimte gecreëerd voor zingeving. Het programma speelt in op actuele vormen van spiritualiteit, zoals de interesse in kristallen en cacaoceremonies, en brengt verschillende generaties samen om te praten over grote levensvragen en de zoektocht naar verbondenheid.