Its Not A Joke
Vanaf 1 april 2025
Wanneer je via het nieuws wordt geconfronteerd met alle problemen in de wereld, lijkt een grap misschien misplaatst. Toch is humor juist in moeilijke tijden van groot belang. In de kunst duikt humor vaak op als een rebels, verontrustend of bevrijdend element. De grap maakt het mogelijk beladen onderwerpen bespreekbaar te maken, remmingen te overwinnen, om te gaan met ongemakken, te relativeren en te verwerken. In de groepstentoonstelling It’s Not A Joke presenteert museum van Bommel van Dam vanaf 1 april 2025 toonaangevende en aanstormende hedendaagse kunstenaars die humor inzetten om sociaal-maatschappelijke en politieke kwesties bloot te leggen. Ze dagen je uit om verder te kijken dan het speelse voorkomen van hun werk en zetten aan tot nadenken over thema’s als genderongelijkheid, machtsmisbruik en klimaatverandering.
Deelnemende kunstenaars zijn Yael Bartana (IS, 1970), Salim Bayri (MA, 1992), Pii Daenen (NL, 1950), Ryan Gander (GB, 1976), Willem de Haan (NL, 1996), Sarah Lucas (GB, 1962), Tala Madani (IR, 1981), Hester Oerlemans (NL, 1961), Agata Siwek (PL, 1972), Ghita Skali (MA, 1992) en Nora Turato (HR, 1991).
De kracht van humor
De onrustige wereld van nu vraagt om verandering. Maar verandering zorgt ook voor onzekerheid en angst bij mensen. Rieke Righolt, directeur van museum van Bommel van Dam, legt uit wat kunst hierin kan betekenen: “Kunstenaars helpen ons de vele uitdagingen van onze tijd te relativeren of juist serieus te nemen, om nieuwe perspectieven te zien en om verschillen in denken te overbruggen. Maar ook om met onszelf en anderen in verbinding te komen en na te denken over een gezamenlijke toekomst. Een krachtig instrument om het denken te verbreden, is humor.” De tentoonstelling It’s Not A Joke presenteert zowel gevestigde als veelbelovende (inter)nationale kunstenaars die humor, absurdisme en satire gebruiken om thema's als genderongelijkheid, machtsmisbruik en onze omgang met de aarde te belichten. Hun benadering varieert van direct en confronterend tot subtiel en poëtisch.
Zo bevat de tentoonstelling werk van de Britse kunstenaar Sarah Lucas (1962), die al in de jaren 90 internationaal doorbrak met haar even humorvolle als confronterende kunstwerken waarmee ze heersende ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid aan de kaak stelt. De Kroatische kunstenaar Nora Turato (1991) doet ons met een grote, site specifieke muurschildering afvragen hoe authentiek wij eigenlijk nog zijn in een online wereld waarin alles draait om consumeren en de Iranese Tala Madani (1981) stelt met haar naar slapstick neigende geschilderde animaties mythes rond het moederschap aan de orde. Curator Sjors Bindels: “Door humor worden deze beladen onderwerpen luchtiger en meer toegankelijk. De tentoonstelling vormt een mooie ingang om moeilijke onderwerpen gemakkelijker te bespreken, taboes te doorbreken en mensen te laten reflecteren op de maatschappij van vandaag en morgen.”
Zelf aan de slag in 'De Zelfspot'
Naast een confrontatie met diverse actuele thema’s draait de tentoonstelling ook om interactie. In ‘De Zelfspot’, een gedeelde ruimte op zaal, staat plezier, educatie, dialoog en gemeenschapsbetrokkenheid centraal. Hierin wordt aandacht besteed aan de beleving van humor in verschillende generaties en culturen en aan de verkenning van het eigen humoristisch standpunt in relatie tot de omgeving. Het laagdrempelige programma belicht zowel de verbindende als uitsluitende kracht van humor en laat mensen samen reflecteren op maatschappelijke onderwerpen. Kunstenaars die ook deel uitmaken van de presentatie, namelijk Willem de Haan (NL, 1996) en Ghita Skali (MA, 1992), begeleiden museumbezoekers en Venlose wijkbewoners in dit uitgebreide publieksprogramma. De uitkomst is een absurdistisch kunstproject. “Door humor als brug te gebruiken, willen we bijdragen aan een culturele omgeving waarin iedereen zich welkom voelt en zich kan uiten”, aldus museumdirecteur Rieke Righolt.
De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt met steun van:
